Psixoanalizdə müdafiə mexanizmləri

Müdafiə Mexanizmləri

İnsan böyüdükcə onun qarşısına müəyyən çətinliklər çıxır ki orqanizm hər zaman bu çətinliklərə qarşı özünü müdafiəyəyə ehtiyac duyur. Eqo bu orqanizmin məhv olmaması üçün bu müdafiə mexanizmlərini yaradır.  Bu mexanizm insanın inkişafında böyük rolu vardır. Aşağıda ən çox istifadə olunana müdafiə mexanizmlərinə baxaq:

Sıxma (Repression) – Müəyyən istəklər var ki id tərəfindən eqoya təlkin olunur və realizə olunmasını gözləyir. Amma bu istəklər supereqo tərəfindən tamailə rədd olunur və realizəsinin qarşısı alınır. Belə olan təqdirdə bu istək və arzular sıxışdırılaraq beyin altına atılır. Sorakı mərhələlərdə isə bu yenidən ön beyinə qalxıbyenidən realizə olunmaq istəyə bilər.

İnkar (Denial) – supereqo tərəfindən bəzi istək və arzular beyinaltına atılmaqla yanaşı onun var olduğu inkar edilir. Keçmişdə yaşanan çox supereqo tərəfindən çox utancverici hal kimi dəyərləndirilən hadisə şüuraltına atılmaqla yanaşı belə bir hadisənin olduğu inkar edilir və unudulur.

Əks etdirmə (Projection) – hər hansı bir halın özündə deyildə ətrafdan gəldiyini zənn etməkdir. Eqo belə etməklə öz üzərindən “günah” hissini sanki atmış olur və rahatlayır.

Kompensasiya (Compensation) – hər hansı bir qüsura görə orqanizm həddindən çox çalışır və bunu bərpa etmək və ya bunu başqasıyla kompensasiya etmək istəyir. Əsasən fiziki qüsuru olan şəxslərin hər hansı bir sahədə inanılmaz bir qələbə çalması və ya müvəffəqiyyətli olması kimi halları buna misal görsətmək olar.

Ucaltmaq (Sublimation) – supereqo tərəfindən qəbul olmayan müəyyən arzu və istəklər müəyyən bir vaxtdan sonra formasını dəyişdirərək qabul olna bilən bir şəkilə çevrilir. Uşaqlıqdan qırmaq və dağıtmaq meyilli bir uşaq artıq böyüdükdən sonra bomba mütəxəssisi olaraq bu istəyini həyata keçirə bilir və supereqo və cəmiyyət tərəfindən də qəbul olunur.

Yer dəyişdirmə (Displacement) – supereqo tərəfindən qəbul olunmayan hər hansı bir hiss sadəcə istiqamətini dəyişdirərək realizə oluna bilir. Məsələn müdirə hirslənib heyfini evdəkilərdən çıxmaq.

Qarşıçıxmaq (Reaction) – qəbul olunmayan hisslərə qarşı insan özündə müəyyən davranışlar yaradır ki bu davranışlar tamailə o istəklərə zidd olur və həmin istəkləri sıxışdırır. Məsələn həddindən artıq qəzəbli olan birisi buna qarşı çox nəzakətli davranaraq bunun qarşısını ala bilər.

Düzəltmə (Undoing) – cəmiyyət tərəfindən qəbul olunmayan hər hansı bir hərəkətin düzədilməsidir. Bura dua edərək bağışlanmasını isətəmək kimi hisslərdə aiddir. Eqo belə etdikdə özünü rahatlayır.

Asetizim – müəyyən hislər xüsusilə cinsi hislər gənclərdə ifrat dərəcəyə çatdıqda özlərində buna qarşı bir müdafiə mexanizmi qururlar və bütün həzz verici şeylərdən uzaq durmaqla bunun qarşısını alacaqlarını düşünürlər. Belə gənclər təriqət ovçular tərəfindən ən tez ovlanan gənclər olur.

Fantaziya – eqo relada həyata keçirə bilməyəcəyi şeyləri fantaziya qurmaqla həyata keçirməyə çalışır. Yuxularda bu müdafiə mexanizminə aiddir.

Göründüyü kimi müdafiə mexanizmləri ego tərəfindən yaradılır və idlə supereqo qarşıdurmasında ortaq bir nəticəyə gəlmək üçün və özünü rahatlatmaq üçün istifadə edilir. Bu orqanizmin inkişafına və özünü müəyyən hisslərdən daha yaxşı müdafiə etməsinə kömək edir.

             Mənbə 
     

Cem Yılmazdan sitatlar

"Filmlerde çok küfür oluyor". Bende bir-iki filmde oldu, fazla değil. Hep de şansıma, argo konuşan, bazen küfürlü konuşan tipleri canlandırdım. Aslında bu bir tepkiydi belki de. Çünki yani bizim sinemamızda pek öyle karakterler olmadığı için, öyle olsun diye istediğimden kaynaklanan bir şeydi.

Yani, tepkinin böyle olmasını tabi anlamak çok güç. Çünki aslında tanıdık adamları görmesinden çoğu kimse de memnun oluyor, yani tanıdık tipleri görüyorsun perdede, canlı karakterler görüyor. Ama çoğu kimse böyle düşünmüyor. Çoğu kimse alışık değil, hemen reaksiyon gösteriyor, sevmesi gerekirken.

Ben bir taksiciyi oynasam taksici gibi konuşuyor, onun gibi giyiniyor olmam öngörülmezmi, öyle değilmidir? Benim Vizontelede canlandırdığım adam pis dolandırıcı bir adamdı, kılığı-kıyafeti öyleydi, dili de öyleydi. Alışmamışız tabi, bizim eski filmlerimizde pek böyle bir dil yok ya. Halbuki o daha sakıncalı bir şey. Adam mesela eroin kaçakçısını canlandırıyor, türk filmlerini hatırla, eski, adam o kadar düzgün bir türkçeyle konuşuyor ki, sanırsın Türk Dil Kurumu eroin kaçırıyor.

Alkışa ben hiç alışmadım yıllardır. "Bravo!" Ne bravosu? Her şey bilete dahil diyorum ya. Her işini yapanı alkışlıyormuş gibi beni alkışlaman benim zoruma gidiyor. Hani, bakkala girdin, "bir kısa Camel, ver bakiyim, aa verdi, bravo!"  falan, varmı böyle bir şey? Böyle birşey yok ki? Benhetton'dan kazak alıyor, alkışlıyor: " Mmm, vücudumu sardı". Böyle bir şey yok.

"Gözlem yapıyoruz" demişler ve bu insanların diline dolanmıştır. Her kes bu işi elle tutulur bir hale getirmek ve evcilleştirmek istiyor, bu işi tüketen kimseler.

"Biliyorum ben bu işi" gibisinden. "Gözlemden ağabey". 
"Hep gözlem yapıyorlar şekerim, çok gözleme dayalı".
Ne gözlemi? Ne gözleminden bahsediyorsun? Sanki ben devamlı gözlem evinde böyle Kandilli'de ... Gözlem amatörün işidir. Amatör adam bakar, dur şuraya bakayım da, ordan espri çıkarayım. Mizahçı adam, gerçek mizahçı gören adamdır zaten, bakan adam değildir, bakmaya gerek yok görmek için. Bir şey ordaysa ordadır.  Ben biliyorum şimdi o abla orda oturuyor. Ayrıca bakmaya gerek varmı? Bakmayınca da orda. Buyrun, orda. Mizahçının durumu budur birazcık da.

İşine saygınlık, yapıştırma ama, yalandan bir saygınlık kazandırmak için "günlük hayatı gözlemleyerek bu noktaya vardım sevgili izleyenler". Bu, ne ki bu? Birincil görevini yapmıyorsun bir kere, güldürmüyorsun bir kere. Onu yapmadıktan sonra ne anlatıyorsun bana? Ben şimdi burda türlü maskaralık yaptıktan sonra, ki bundan haz alıyorum, bunu yaptıktan sonra şimdi burda gözlüğümü takıp "Ne o, güldünüz değil mi? Evet, kah güldük, kah eğlendik..." Bu ne bu? Bu, ne bu? Bu ne? Bunu yapıyorlar. "Memlekette olumsuzluklar var, ve işte biz bunları işaret ederek"... Ne işaret ediyorsun? "Mizahçı kötülükleri işaret eden adamdır"... Memleketi bok ediyorlar, sonra diyorlar ki, "biz mizahçıya malzeme olsun diye yaptık". Sen burayı güllük-gülüstanlık yap, ben gülünücek şey bulurum, telaşlanma.

Ve yani, işaret etmek neyin çözümüdür ki? "Bakın ne kötülükler oluyor, bakın, bakın, bakın"... "O sırada ben de küpümü doldurayım." Olurmu böyle saçmalık?!
   
"Kıçımdan uyduruyorum" kaba bir şey, değil mi? Ama doğru, dürüst bir şey. Nerden biliyim ben nerden buluyorum espriyi? Ben böyle duruyorum, espri geliyor. Ben mi dedim gel burda uyu diye? Kendi geldi uyuyor, e, bitti.
Dolayısıyla benim yaptığım şey dallandırılıp-budaklandırılıp, yaptığımın bir de üzerine konuşulacak bir şey değil. "Şöyle yapıyorum, böyle yapıyorum".  Hayır, yap, konuş, anlat, budur önemli olan. Karikatür çiziyorsan da altına imzanı atarsın, senin dünyandır o.
   

    

George Carlin

Dil, adətən həqiqəti gizlətmək üçün bir vasitədir.

Heç fikir vermisinizmi, sizdən yavaş sürən hər kəs idiot, sizdən sürətli hər kəs manyakdır?

Hər lağlağıçı insanın içində xəyal qırıqlığına düçar olmuş bir idealist vardır.

Heç kim təna bir yerin necə olduğunu bilə bilməz.

Başqalarının fikirlərini önəmsəmədiyini deyənlər adətən başqalarını buna inandırmaq üçün sino gedənlərdir.

Santa Klaus ona görə belə şəndir ki, bütün "pis qız"ların harda yaşadığını bilir.

Öz-özümə danışmağımın səbəbi budur ki, cavablarını qəbul etdiyim tək insanın özüməm.

Soft rock musiqisi rock deyil. O heç musiqi də deyil. O sadəcə soft-dur.

Kimsə tanınmamış qəhrəman olaraq adlandırıldığı andan etibarən artıq o elə deyil.

Heç fikir vermisinizmi, uşaq aldırmağa qarşı olan qadınlar elə sizin əlaqədə olmaq istəməyəcəyiniz qadınlardır? Təbiətdə belə bir tarazlıq var.

Deməli mən deyirəm ki, "Yaşa və yaşat." Bu mənim mottomdur. "Yaşa və yaşat." Buna uyğunlaşa bilməyən hər kəsi çıxardın çölə və vurun o əclafı. Sadə bir fəlsəfədir. Amma bizim ailədə həmişə işləyib.

Amerikada, hər kəs prezident ola bilər. Problem də elə bundadır.

Mülkiyyət oğurluqdur. Heç kim heç nəyə "sahib olmur". Siz öldükdə hər şey öz yerində qalır.


Əgər udursansa bu heç vaxt sadəcə bir oyun deyil.

Ortalama bir insanın nə qədər axmaq olduğunu düşünün. Və təsəvvür edin ki insanların yarısı bundan da axmaqdır.

Mənim hobbim yoxdur, hobbilər pul aparır. Maraqlar isə tamamilə pulsuzdur.

Bilirsiz mən bu ölkədə iqtisadi və sosial sinifləri necə tərif edirəm? Yuxarı sinif pulun hamısını əlində saxlayır, heç vergi vermir. Orta sinif bütün vergiləri verir, işin hamısını görür. Kasıblar isə... sadəcə orta sinifi qorxutmaq üçün var. Onların bu işlərdə işləməsini təmin etmək üçün.

Amma bilirsinizmi, bu uşaq aldırma  debatına qulaq asdıqca, "həyatın müqəddəsliyi" ifadəsini daha çox eşidəcəksiniz. "Həyatın müqəddəsliyi". Buna inanırsınız? Şəxsən, məncə bu dəstə zibildir. Həyat müqəddəsdir? Bunu kim dedi? Tanrı? Əgər tarix oxuyursansa, onda görəcəksən ki, ölümün ən böyük səbəblərindən biri elə tanrıdır. Belə də olub minlərcə il ərzində. Hindular, müsəlmanlar, yəhudilər, xristianlar - hamısı bir-birini öldürməyə çalışır, çünk tanrıları onlara deyib ki bu yaxşı fikirdir. Tanrının qılıncı, vətənin qanı, intiqam mənimdir. Milyonlarla ölü əclaf. Milyonlarla ölü əclaf, çünki onlar Tanrı sualına səhv cavabı veriblər. "Tanrıya inanırsan?" "Yox". Bum! Ölü. "Tanrıya inanırsan?" "Hə". "Mənim tanrıma inanırsan?" "Yox". Bum! Ölü. "Mənim tanrımın səninkindən daha böyük çükü var!"

Nektophilia haqqında ən yaxşı şey nədir, bilirsiniz? Çiçək gətirmək ehtiyacı yoxdur. Hə... çiçəklər onsuzda orda olacaq.

Və dəxli yoxdur hansı problemlərlə üzləşir insanlar, bu təbii və ya insan əli ilə yaranmış olsun, mən həmişə daha pisə getməyimi ümid edirəm. Siz də etmirsizmi? Etmirsizmi? Sizin də içinizdə elə bir hissə yoxdurmu ki, gizlicə hər şeyin daha pisə getməyini ümid edir? Televizorda bir yanğın görəndə, yayılmasını ümid etmirsinizmi? Tamamilə kontroldan çıxmağını və 6 ölkə yandırmağını ümid etmirsizmi? Yanğınsöndürəni dəstəkləmirsiniz, elə deyilmi? Yəni mən istəmirəm onların zərər görməsini, amma mənim alovumu da söndürməsinlər. O mənim alovumdur - o təbiətdir, özünü göstərir və əylənir. Mən alovları xoşlayıram.

Şəxsən, iş hüquqlara gələndə, məncə bu ikisindən biri doğrudur. Ya sərhədsiz hüquqlarımız var, ya da heç bir hüququmuz yoxdur. Şəxsən mən birinciyə meyl edirəm, məsələn mən fikirləşirəm ki mənim istədiyim hər şeyi eləməyə haqqım var, AMMA! Amma əgər mən sizin xoşunuza gəlməyən nəsə etsəm məncə sizin məni öldürməyə haqqınız da var. Bundan adələtli müqavilə harda var? Beləcə gələn dəfə hansısa peysər sizə "mənim öz fikrimi deməyə hüququm var" deyəndə, "Hə? elə? Mənim də öz fikrimə hüququm var və mənim fikrim sənin fikrinə hüququn olmadığıdır." deyib güllələyin əclafı və çıxıb gedin.

Həyatı saf əyləncə yox, başqa bir şey olaraq görənlər "söhbəti tuta bilməyiblər".

Ayaqqabılarım yox idi və buna çox üzülürdüm, ayaqları olmayan biri ilə rastlaşana qədər. Onun ayaqqabılarını götürdüm. İndi yaxşı hiss edirəm.

 
     

Steve Jobs və Metal metodu

         "Hər gününü son günün kimi yaşa, bir gün haqlı çıxacaqsan" deyirdi Steve Jobs, deyə-deyə də getdi rəhmətlik. Amma mən onun metodunu tətbiq eləyə bilmirdim çox vaxt. Çünki ölüm ən böyük qorxumuzdur çoxumuzun, qorxudan onun yaxınına belə getməyə qorxuruq.

     Ona görə birinci ölüm ilə üzləşmək lazımdır.

     Burada sizə mənim də istifadə etdiyim bir metoddan söz açmaq istəyirəm: Metal terapiyası.
Metal terapiyası Metal musiqi vasitəsilə ölüm qorxunuza qalib gəlməyinizi təmin edəcək. Bunu isə sərtliyi ilə, və ən əsası death metal və onun digər subjanrlarındakı ölüm və cəsəd görüntüləri ilə, həddindən artıq "çirkli", sərt musiqi ilə edəcək.

     Beləliklə bundan sonra Steve Jobs-un metodundan istifadə edib həyatınızı yoluna qoya biləcəksiniz.

     Özünüzə yaxşı baxın, digərlərinə yaxşıdan bir az zəif.

     (Zarafatsız, birdən-birə qocalıbmış)

       

Okan Bayülgen'le Kısa Bir Söyleşi

 
    - İsim seçmeniz gerekse hangi ismi seçerdiniz?

- İsim seçmezdim herhalde. Prince-i severim, Prince gibi yapardım herhalde. Yani bir sembol filan kullanırdım. İsim çünkü bir süre sonra ifade etmiyor insanı. Semboller daha güzel.

- En sevdiğiniz kelime?

- "Kızım". Yani "kızım" demeyi seviyorum. Yani, karıma da "kızım" diyorum bazen. Yani - "kızım"... Çokmu babayım acaba, bilmiyorum.

- En nefret ettiğiniz kelime?

- Dürüstlüğüm...En çok dürüst bir insan olduğum için üzülüyorum. Yani, O kadar iyiyim ki...

- Ne sizi heyecanlandırır?

- Seks.

- Heyecanınızı ne öldürür?

- Seks.

- Türkiye'de yaşamanın en zorlayıcı yanı nedir?

- Nereye ait olduğunu bilememek.

- Türkiye'de yaşamanın en keyifli yanı nedir?

- Aa, insanlar. İnsanlar, en güzel tarafı o. Hep onlar için buradayız. "O", "şu", ya da "bu" Türkiye'de yaşadığı için buradayız. O insanlar ölüp giderse, ya da memleketi terk ederse, artık burda olmak istemeyiz.

- Peki hangi mesleği yapmak istemezdiniz?

- Televizyon.

- Okan Bayülgen olmasaydınız, kim olurdunuz?

- Okan Bayülgen.

- Nerede yaşamak isteriniz?

-  Daha güzel bir şehirde. Daha, mutlu bir şehirde. Yollarında rahatlıkla yürüyebildiğim, insanlarla selamlaştığım, tanıdık yüzler, aşina insanlarla muhabbetler edebildiğim, insanların bir-birlerini öldürmeğe, soymaya çalışmadığı bir şehirde yaşamak isterdim. Ama, öyle bir şehir yok galiba. Ama şehirde. Yani bir köy, denizkeranı falan değil. Şehir.

- Size en fazla keyif veren kötü huyunuz hangisi?

- Sigara. Ama, TBMM-in "Küçükleri ve gençleri tütün mamulleri zararlarından koruma" yasası uyarınca, sigara dememem gerekiyor.

- Peki, kahramanınız kim?

- Aslında... "Mister No". Fakat, söylemeye utanıyorum.

- Sizi en çok etkileyen roman, ya da film kahramanı hangisidir?

- Andre Gide-in kayıp kısa romanları arasında sayılan "İsabel"de genç bir oğlan vardır. Bir az böyle kırıtık bir şey. Bir aşkın derdine düşer. O bir ara benle konuştu, romanı okurken. Yani, bir paragraf sadece, benle konuştu. Ama o sayfaya gelip o paragrafı okuduğumda hep benle konuşuyor da çocuğun ismini hatırlayamıyorum.

- Hayat felsefenizi hangi slogan özetler?

- Galiba, varoluşçuluğa inanıyorum. Yani, insanın kendini seçtiğine, kendini yaptığına, kendini inşa ettiğine. Nasıl şehirleri inşa  edebiliyorsa kendini de inşa ediyor. İnsan, aslında bir yapı. O yapıyı... Kendi kurduğu bir yapı aslında.

- Peki mutluluk rüyanız nedir?

- Galiba, kızım ve eşimle beraber, şu anda oturduğumuz evde bir azdan yiyeceğimiz yemek. Yani sofranın başına geçmek, ve onlarla beraber olmak.

- Sizce mutsuzluğun tanımı?

- Başkaları.

- Tek bir dilek şansınız olsaydı eğer, ne dilerdiniz?

- Hiç ölmemek.

- Nasıl ölmek isterdiniz?

- Sevişirken.

- Öldüğünüzde arkanızda sizi tanımlayacak tek bir nesne bırakmak isteseniz, bu ne olur?

- Bilmem, masada unutduğum bir çakmak olabilir. Ya da, bir kapı anahtarı. Ya da, bilmem, içilmemiş bir sigara. Gidilmemiş bir oyunun bileti filan.

- Şu anki ruh haliniz nasıl?

- Sıkılıyorum.

         Müsahibənin videosu